Mem Dayymiann na Pinterescie
Memy Gen Z różnią się od memów millenialsów. Nietypowe nawiązania do ,,Metamorfozy” Kafki, reinterpretacji mitu o Syzyfie Camus, literatura Dostojewskiego i wiele innych - co przyciąga młodych ludzi do filozofii absurdu?
Nurt filozofii egzystencjalnej przeżywa swój renesans. Wiąże się to z realiami dzisiejszego świata. Młodzi ludzie masowo odchodzą od religii, którą wielu antropologów uznaje za pierwszy krok w stronę cywilizacji i element odróżniający człowieka od reszty zwierząt. Rosnąca rola indywidualizmu w krajach europejskich i Ameryki Północnej pozwala skupić wiarę na sobie samym. Egzystencjalizm funkcjonuje w oparciu o paradoksalną myśl, że sami nadajemy sens swojemu życiu w świecie, którym rządzi bezsens. Właśnie z tego względu nie można mówić o tej filozofii bez podania kontekstu absurdu, który stanowi swego rodzaju ucieczkę od przytłaczającej wagi bezsilności w obliczu próby znalezienia swojej roli w świecie.
Jest to bardzo istotny koncept, szczególnie dla młodych ludzi, którzy na własnej skórze odczuwają skutki wielu współczesnych problemów. Czując zagrożenie na rynku pracy związane z postępem technologicznym, czy mierząc się z kryzysem klimatycznym, Gen Z ucieka w absurd. Jest to odpowiedź na ciężką do zaakceptowania rzeczywistość.
„Brak puenty w humorze Gen Z jest jego puentą. Absurd polega na braku komedii w żarcie, do którego w zamian wprowadza się nową szczerość”.
Thom Hamer, University of Cardiff
„Trzeba wyobrazić sobie Syzyfa szczęśliwym”
Oryginalny mit o Syzyfie mówi o człowieku skazanym przez bogów na wtaczanie na szczyt góry głazu, który za każdym razem spada. W efekcie musi on nieustannie zaczynać od nowa. W jednym ze swoich esejów Camus reinterpretuje mit i zauważa, jak wyzwalająca jest ta kara. Pisze w nim tak: „Aby wypełnić ludzkie serce, wystarczy walka prowadząca ku szczytom. Trzeba wyobrazić sobie Syzyfa szczęśliwym”. Gen Z widzi siebie w roli Syzyfa. Wszystko przez brak pewności, że włożony trud będzie opłacalny w obliczu problemów, z jakimi aktualnie zmaga się świat.
Na tej samej zasadzie młodzi ludzie znajdują zrozumienie w postaci Gregora Samsy z „Przemiany” Kafki. Bohater powieści zostaje przeobrażony w gigantycznego robaka, jednocześnie zachowując swoją ludzką świadomość. Nie potrafi on poradzić sobie z najprostszymi zadaniami takimi jak poruszanie się w nowym ciele, lecz najbardziej martwi się, że spóźni się do pracy. Kafka w swoich dziełach często nawiązuje do uczucia izolacji, wyobcowania i samotności, czyli problemów wyjątkowo powszechnych w XXI wieku ze względu na wiele czynników takich jak pandemia czy social media. Kafka pisze o tych uniwersalnych odczuciach w absurdalnym stylu – takim, jaki najlepiej trafia do pokolenia Z.
Skomplikowane idee filozoficzne, ironicznie, są świetnym formatem memów. Najczęściej obrazowane za pomocą metafor, mogą być łatwo sparodiowane, a kontrast między głębią oryginalnego znaczenia i lekkością alternatywnej propozycji gen Z, jest właśnie tym, w czym leży komizm młodych ludzi. Tego typu humor pokolenia Z powstał poniekąd w odpowiedzi na przejawy antyintelektualizmu wśród rówieśników. W innych środowiskach Gen Z powstają trendy w stylu “Lazy Girl Job”, który romantyzuje proste zawody biurowe, w których nie trzeba specjalnie nic umieć, ani się namęczyć, albo tendencja do usprawiedliwiania swojej niekompetencji słowami ,,I’m just a girl”. Humorystyczne trendy, mimo, że za cel mają bawić, mówią wiele o społeczeństwie, w którym młodzi ludzie sami siebie ograniczają. Komizm czerpiący z idei filozoficznych bądź historii jest zatem krokiem tego pokolenia w dobrą stronę, wprowadzając trochę wiedzy i potrzeby krytycznego myślenia w powszechną kulturę internetu.
Tekst: Gigi Zarzycka
