5 projektantek polskiego designu, które warto znać

30-11-2023

fot. archiwum Instytutu Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie

Pięć wybitnych projektantek, których innowacyjne i przełomowe prace nie tylko ukształtowały polskie wzornictwo, ale też zyskały uznanie na arenie międzynarodowej. Od legendarnych instytucji, takich jak Instytut Wzornictwa Przemysłowego, po współczesne trendy w projektowaniu – te kobiety wyznaczały kierunki rozwoju branży, tworząc dzieła, które mogą inspirować kolejne pokolenia.

Nie mówi się o tym wiele, ale kobiety w polskim wzornictwie odegrały kluczową rolę. Ich fenomenalne projekty zapisały się na kartach historii, a z niektórych możliwie, że bezwiednie korzystasz. To one ukształtowały najważniejsze dla polskiego wzornictwa instytucje, takie jak Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Spółdzielnia Artystów Plastyków „Ład”, czy Cepelia. Przedstawiamy 5 ikon polskiego designu, bez których nasze krajowe wzornictwo nie byłoby takie samo.

tekst: Basia Kaźmierczak

1/5

View this post on Instagram

Bogusława Kowalska 1931-2020

Architektka wnętrz, projektantka mebli, scenografka i malarka. Studiowała na Wydziale Architektury Wnętrz w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu. Tam poznała swojego męża, Czesława Kowalskiego, z którym tworzyła niepowtarzalny duet projektowy. To oni wprowadzili słynną meblościankę na rynek meblarski. Rozwiązali tym samym problem ciasnych mieszkań charakterystycznych dla PRL-u. Na początku lat 60, stworzyli ogólnodostępny mebel, potrafiący w zgrabny sposób pomieścić różne przedmioty i zapewnić im dobrą organizację. Ten projekt zagwarantował Kowalskim wyróżnienie w konkursie, a meblościankę pokazano na 17. Międzynarodowych Targach Poznańskich, co dało parze rozgłos. Niedługo po tym, słynną meblościankę wprowadzono na rynek masowy. Rozejrzyjcie się po mieszkaniu waszej babci, a możliwe, że znajdziecie tam ten słynny mebel.

View this post on Instagram

Danuta Duszniak 1926

Projektantka ceramiki użytkowej, pionierka stylu New Look. Ukończyła studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Swój udział miała w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego, Instytucie Szkła i Ceramiki oraz w warszawskiej Cepelii. Zaprojektowała około sześćdziesięciu wzorów ceramiki, w tym wazony, serwisy śniadaniowe i popielniczki. Wprowadziła do Polski styl New Look, przykuwający uwagę nowatorskim podejściem i ciekawą kolorystyką. Działalność projektantki była doceniana i nagradzana na wielu zagranicznych wystawach. Jej ikoniczne projekty, takie jak serwis do kawy „Kolumb” (1956), czy wazon „Rock and Roll” (1957) cieszą oko i zaskakują funkcjonalnością.

View this post on Instagram

Maria Chomentowska 1924-2013

Architektka wnętrz, projektantka mebli. Od 1951 powiązana była z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego, a także z Cepelią. Tam tworzyła meblowe wyposażenie szkół „tysiąclatek”, a także wielu innych mebli dla dzieci. Designerka była znana z projektowania krzeseł o organicznych formach. Te najbardziej znane to siedziska „Pająk” (1956) oraz „Płucka” (1957), wykonane ze sklejki. Wyróżniają się nowatorską formą i technologią, zachowując przy tym funkcjonalność. Te dwa projekty zapewniły Marii rozgłos i zostały ogłoszone ikonami jej artystycznego dorobku.

View this post on Instagram

Hanna Orthwein 1916-1968

Projektantka przemysłowa, ceramiczka i artystka plastyk. W latach 1956-1966 projektowała w Zakładzie Ceramiki Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Wraz z Henrykiem Jędrasiakiem, Mieczysławem Naruszewiczem i Lubomirem Tomaszewskim tworzyła zespół, znany ze słynnych figurek ćmielowskich. Trzydzieści trzy projekty autorstwa Hanny Orthwein przedstawiały figurki związane ze światem zwierzęcym uchwyconym w oszczędnej, ale czarującej, ceramicznej formie. Aktualnie prace artystki możemy podziwiać w Muzeum Narodowym w Warszawie lub w Fabryce Porcelany AS Ćmielów.

View this post on Instagram

Barbara Brukalska 1899-1980

Architektka, teoretyczka architektury, dekoratorka wystaw sklepowych. W 1948 roku, jako pierwsza kobieta na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej otrzymała nominację profesorską. W latach 30 wraz z mężem Stanisławem Brukalskim, jako jedna z pierwszych w Polsce wspólnie projektujących par, tworzyli budżetowe budynki, charakteryzujące się prostą formą wzbogaconą ciekawymi akcentami artystycznymi. Stworzyli kolonie WSM na warszawskim Żoliborzu, a także zaprojektowali swój dom, mieszczący się na ul. Niegolewskiego 8. Budynek uznawany jest za przykład polskiej awangardy architektonicznej XX wieku. Warto go zobaczyć przy okazji zimowego spaceru.