Powrót do przyszłości. Mieszkania w jaskiniach to przytulna i przyjazna dla środowiska alternatywa dla tego, co znamy w architekturze

10-02-2023

fot. IG @javiersenosialna

Choć niegdyś zamieszkane jaskinie, takie jak w Lascaux, Etiopii czy Kapadocji, rozpalają wyobraźnię turystów z całego świata, większość z nich nie zamieniłaby się z protoplastami ludzkości „rezydencjami”. Tymczasem imponująca lista zalet wykorzystania w mieszkalnictwie tych naturalnych form, przytaczana współcześnie przez architektów oraz naukowców, powinna skłonić nas do zmiany dotychczasowych przekonań i dania im szansy na sprawdzenie się nie tylko jako alternatywa dla pokoju AirBnb. Czy skalne apartamenty wrócą do łask po setkach lat?

View this post on Instagram

W dół zamiast do góry

Linia miejskiego horyzontu przeszła na początku XX wieku prawdziwą rewolucję, jednak już w latach 50. kilkoro wizjonerów postanowiło skierować swoje ambicje nie ku niebu, lecz ku ziemi. Wykute w jaskiniach Meksyku luksusowe i zarazem funkcjonalne pomieszczenia dawały poczucie intymności, wystrojem nawiązywały do mezoamerykańskiej ikonografii, art brut oraz secesyjnych tarasów Gaudiego. Naturalna izolacja skalna sprawdziła się w każdych warunkach atmosferycznych. Wraz ze wzrostem zainteresowania ogromne nadzieje na rozwój projektu na masową skalę pokładano w wykorzystaniu go przez władze w budownictwie socjalnym. Niestety, prace nad kompleksem przerwano z powodu śmierci głównego architekta.

View this post on Instagram

Druga szansa

Idea „jaskiniowej rewolucji” może być jedną z odpowiedzi na odczuwalny w coraz bardziej dotkliwy sposób kryzys rynku nieruchomości na Wschodzie i Zachodzie. Relatywnie niedrogie, łatwe w budowie oraz wytrzymałe konstrukcje intrygują już władze hiszpańskie oraz, a jakże, meksykańskie. Dzięki pasji Javiera Senosiaina w XXI wieku idea nie tylko nie została zapomniana, lecz uczyniła twórcę „organicznego domu” jednym z najbardziej rozpoznawalnych meksykańskich architektów. Jego jaskinia nie jest ciemną pieczarą, lecz skąpaną w naturalnym świetle i przytulną przestrzenią porośniętą przez zielone filtry zanieczyszczeń i hałasu - drzewa i krzewy. W przyszłości takie domy mają emitować zerowy ślad węglowy za sprawą instalacji paneli fotowoltaicznych.

View this post on Instagram

Mieszkania wykute w skale mają nieść według Juana O’Gormana, niegdyś czołowego reprezentanta nurtu, jeszcze jedną zaskakującą korzyść: powrót do jaskiń oznaczałby dla człowieka fantastyczną szansę na ponowne scalenie się z naturą. Pozwoli nam to, zdaniem architekta, zacząć odnosić się do niej z większym szacunkiem. Czy rzeczywistość dorówna potencjałowi?

tekst: Antonina Mierzejewska